5)  บุคคลคุณภาพแห่งปี 2022 ด้านเด็กและเยาวชน

ครูประทีป อึ้งทรงธรรม ฮาตะ  (อายุ 70 ปี)

ครูต้นแบบผู้อุทิศตนเพื่อเด็กและเยาวชนที่ด้อยโอกาสทางสังคม

1. หน้าที่ความรับผิดชอบในปัจจุบัน

    1. ผู้ก่อตั้งและเป็นกรรมการและเลขาธิการ “มูลนิธิดวงประทีป”

    2. ผู้ก่อตั้ง “มูลนิธิเด็กอ่อนในสลัม ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์”

    3. ประธานคณะกรรมการกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีกรุงเทพมหานคร

    4. ผู้อำนวยการโรงพยาบาลสนามท่าเรือคลองเตย (ศูนย์ดูแลผู้ติดเชื้อโควิด-19)

2. ประวัติการศึกษา

พ.ศ. 2518  อนุปริญญาตรี วิทยาลัยครูสวนดุสิต แผนกอนุบาล (ภาคค่ำ)

พ.ศ. 2525  ปริญญาตรี คณะคุรุศาสตร์ วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา (ภาคค่ำ)

พ.ศ. 2549  ปริญญาโท รัฐศาสตร์การปกครอง มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช

3. ประวัติการทำงาน

 พ.ศ. 2511  ก่อตั้งโรงเรียนวันละบาท (ในสมัยเด็ก ครูประทีปได้ใช้เวลาในกลางวันช่วยดูแล และสอนหนังสือเด็กๆที่พ่อแม่ออกไปทำงานนอกบ้าน โดยใช้ใต้ถุนบ้านเป็นชั้นเรียนได้รับค่าจ้างวันละ 1 บาท ชาวบ้านจึงเรียกกันติดปากว่า “โรงเรียนวันละบาท” ครูประทีปจึงใช้เงินตรงนี้เป็นทุนการศึกษาของตนเอง จนสำเร็จระดับปริญญาตรี)

พ.ศ. 2517  ตั้งโรงเรียนชุมชนหมู่บ้านพัฒนา

พ.ศ. 2517  ได้รับเลือกเป็นกรรมการชาวบ้าน ให้เป็นตัวแทนในการเจรจาต่อรอง เรื่องการไล่ที่ของการท่าเรือแห่งประเทศไทย

พ.ศ. 2518  จัดตั้งสถานเลี้ยงเด็กอนุบาลคลองเตย

พ.ศ. 2518  ก่อตั้งกลุ่มเยาวชนคลองเตย ในการรณรงค์ต่อต้านยาเสพติดและงานพัฒนาชุมชน พ.ศ. 2519  ดำรงตำแหน่งเป็นครูใหญ่ โรงเรียนชุมชนหมู่บ้านพัฒนา

พ.ศ. 2521  ก่อตั้ง “มูลนิธิดวงประทีป”

พ.ศ. 2522  ริเริ่มโครงการทุนการศึกษาเด็กในสลัมและขยายออกสู่ต่างจังหวัด

 พ.ศ. 2524  ก่อตั้ง “มูลนิธิเด็กอ่อนในสลัม ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์”

พ.ศ. 2525  ริเริ่มประเพณีสงกรานต์ การรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุในสลัมคลองเตย

พ.ศ. 2527  ริเริ่มโครงการรณรงค์ป้องกันการติดยาเสพติดและนำผู้ติดยาเสพติดไปบำบัดรักษา ณ โรงพยาบาลธัญญารักษ์  และวัดถ้ำกระบอก

พ.ศ. 2529   ผลักดันเรื่องเด็กไม่มีใบเกิดต่อเขตพระโขนง จนเป็นผลสำเร็จ     

พ.ศ. 2531   เป็นผู้ริเริ่มโครงการป้องกันและควบคุมโรคเอดส์ ในคลองเตย

พ.ศ. 2532 ประธานคณะกรรมการประสานองค์กรพัฒนาชุมชนแออัด (คปอช.)

พ.ศ. 2532   เป็นกรรมการสำนักงานพัฒนาชุมชนเมือง

พ.ศ. 2533   ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ ว่าด้วยปัญหาสังคมเมืองที่อยู่อาศัย

พ.ศ. 2534   ริเริ่มก่อตั้งมูลนิธิสิกขาเอเชีย

พ.ศ.2534    ริเริ่มก่อตั้งมูลนิธิอุทิศเพื่อเด็กไทย (ปัจจุบันชื่อมูลนิธิเพื่อเด็กไทยในชนบท)

พ.ศ. 2535   ริเริ่มโครงการบรรเทาสาธารณภัยดวงประทีป

พ.ศ. 2535   ร่วมเรียกร้องประชาธิปไตย ในเหตุการณ์ พฤษภาคม 2535

พ.ศ. 2535   คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ

พ.ศ. 2535   คณะกรรมาธิการยุติธรรมและสิทธิมนุษยชน สภาผู้แทนราษฎร

พ.ศ. 2535   กรรมการมูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช

พ.ศ. 2535   กรรมการมูลนิธิวีรชนประชาธิปไตย

พ.ศ. 2535   ผลักดันให้คนพิการในสลัมได้รับการจดทะเบียนผู้พิการ และมีผู้พิการได้รับเบี้ยยังชีพรายเดือน

4. นโยบายและอุดมการณ์ในการทำงาน

ทำหน้าที่ “ครู” ทุกลมหายใจเข้าออก เฝ้ามองหาโอกาสทางการศึกษาที่ดีขึ้นให้กับเด็กด้อยโอกาสมากที่สุดของเมืองหลวง นับตั้งแต่วันที่เริ่มเป็นครูวันแรกในชุมชนคลองเตย “เราพยายามแสวงหาช่องทางที่จะช่วยบรรเทาปัญหาของผู้ยากไร้ อยากทำสิ่งที่ขาดหายไปจากสังคมไทย คือความเท่าเทียมกันในสังคม” และเมื่อเรียนจบครูตามที่ตั้งใจ ครูประทีปตัดสินใจเลือก “ปักหลัก” เป็นครูเพื่อสร้างโอกาสให้เด็กในชุมชนคลองเตยที่ตนเองเติบโตขึ้นมา เพราะมีความสุขที่ได้เห็นคนที่อยู่บนฐานพีระมิดได้รับโอกาสในการพัฒนาคุณภาพชีวิตมากขึ้นเรื่อยๆ การสอนหนังสือให้เด็กอ่านออกเขียนได้ เราก็รู้สึกดีนะ เด็กที่ไม่มีใบเกิดเข้าเรียนไม่ได้ เราห่วงอนาคตของเด็ก เราก็ไปติดต่อที่ต่างๆ แม้เราจะถูกปรามาสบ้าง แต่อย่างน้อยเราก็ทำให้เด็กเข้าเรียนได้ เราสามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีขึ้น พอเห็นสิ่งใดที่มันดีขึ้นก็มีความสุข เห็นเด็กที่ติดยาเลิกยาได้เราก็ดีใจ

5. ความสำเร็จในชีวิตการทำงาน

5.1 รางวัล “รามอนแม็กไซไซ”

ครูประทีปเริ่มทำงานให้การศึกษากับเด็กยากจนในสลัมตั้งแต่ พ.ศ. 2511 โดยเริ่มต้นกับครูประคอง อึ้งทรงธรรม พี่สาวเพียงสองคนสอนหนังสือเด็กในโรงเรียนวันละบาทจนกระทั่งมีคนมาช่วยมากขึ้นและได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางจากสังคมภายนอก เมื่อครูประทีปได้รับรางวัลรามอนแม็กไซไซ สาขาบริการชุมชน จากมูลนิธิรามอนแม็กไซไซ ประเทศฟิลิปปินส์ เมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2521 ได้เงินรางวัลจำนวน 20,000 ดอลล่าร์สหรัฐอเมริกา คิดเป็นเงินไทยจำนวน 402,500 บาท ครูประทีปได้นำเงินรางวัลทั้งหมดนี้มาก่อตั้งมูลนิธิดวงประทีป โดยมี ฯพณฯ พลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ นากยกรัฐมนตรีในสมัยนั้นให้เกียรติเป็นประธาน  มูลนิธิฯ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุนการศึกษาแก่เด็กยากจนและด้อยโอกาสในสลัม ต่อมาในปี พ.ศ. 2522 ได้ขยายโอกาสให้ทุนการศึกษาแก่เด็กในต่างจังหวัดด้วย

5.2 รางวัล “เยาวชนดีเด่นของโลก”

   ปี พ.ศ. 2524 ครูประทีปได้รับคัดเลือกเป็นเยาวชนดีเด่นของโลก จากมูลนิธิจอห์น ดี ร็อคกี้แฟลเลอร์ ได้รับรางวัลเป็นเงินจำนวน 10,000 ดอลล่าร์สหรัฐอเมริกา คิดเป็นเงินไทยจำนวน 200,000 บาท ครูประทีปจึงนำเงินรางวัลจำนวน  160,000 บาท ไปเป็นทุนก่อตั้งมูลนิธิเด็กอ่อนในสลัม ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์  โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือเด็กตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 3 ขวบที่พ่อแม่ไม่มีเวลาดูแลหรือมีปัญหาทางครอบครัว  ส่วนเงินที่เหลือได้แบ่งให้บิดามารดาท่านละ  20,000 บาท

5.3 รางวัล สิทธิเด็กจากประเทศสวีเดน ซึ่งได้รับโดยการลงคะแนนจากเด็กๆทั่วโลก 2 รางวัล โดยปี พ.ศ. 2547 ได้รับ “รางวัลสิทธิเด็กโลก” The Children’s world Award และ รางวัลมิตรไมตรีโลก  The Giodal Friend’s Award

5.4 เครื่องราชอิสรยาภรณ์ประจำฤดูใบไม้ผลิ พ.ศ. 2564 “The Order of the Rising Sun, Gold Rays with Neck Ribbon”  ในฐานะผู้อุทิศตนเพื่อเด็กด้อยโอกาส และยังส่งเสริมความเข้าใจอันดีระหว่างประเทศไทยกับประเทศญี่ปุ่น จากสมเด็จพระจักรพรรดินารุฮิโตะ ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งพระองค์พระราชทานผ่านอดีต นายกรัฐมนตรี ฯพณฯ ซูงะ โยชิฮิเดะ จัดพิธีรับมอบเมื่อวันที่ 6 กรกฎาคม 2565  มอบโดย H.E. Mr. NASHIDA Kazuya เอกอัครราชทูตญี่ปุ่น ประจำประเทศไทย ณ ทำเนียบเอกอัครราชทูตญี่ปุ่นประจำประเทศไทย (เครื่องราชอิสรยาภรณ์ประจำฤดูใบไม้ผลิ พ.ศ.2564 รัฐบาลญี่ปุ่นประกาศเมื่อวันที่ 29 เมษายน 2564)

6. ทรรศนะต่อวงการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมีความสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และประเทศชาติ แต่การนำวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้เพื่อสร้างความเจริญต่อเศรษฐกิจนั้น ควรตระหนักถึงผลดี ผลเสีย ที่จะส่งผลกระทบต่อสังคม โดยเฉพาะเด็กและเยาวชนซึ่งเป็นวัยที่เปราะบางทั้งร่างกาย จิตใจ และความคิดอ่าน ซึ่งในอนาคตพวกเขาเหล่านี้จะต้องเติบโตไปเป็นผู้ใหญ่ ดังนั้น หากต้องการเพิ่มจำนวนพลเมืองที่ดีให้กับประเทศหรือโลก จำเป็นต้องทำให้เกิดความสมดุลและเหมาะสมสำหรับเด็กและเยาวชนด้วย  

7. กิจการอันเป็นคุณประโยชน์เพื่อสังคม สาธารณกุศล

พ.ศ. 2536  คณะกรรมการป้องกันและควบคุมโรคเอดส์ แห่งชาติ

พ.ศ. 2537  คณะกรรมการพิจารณาแก้ไขปัญหาชาวชุมชนแออัดคลองเตย

พ.ศ. 2537  ประธานก่อตั้งสหกรณ์บริการคลองเตยเพื่อการพัฒนา

พ.ศ. 2538  คณะกรรมการรณรงค์เพื่อการปฏิรูปการเมือง ในกรุงเทพมหานคร กระทรวงมหาดไทย

พ.ศ. 2539  คณะกรรมการรณรงค์เพื่อการปฏิรูปการเมือง สำนักนายกรัฐมนตรี

พ.ศ. 2539  มีส่วนร่วมผลักดันให้ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร เรื่องอาหารกลางวันให้เด็กนักเรียนในโรงเรียนกรุงเทพมหานคร และผลักดันให้การศึกษาฟรีแก่เด็กนักเรียนจนได้รับความเห็นชอบจากกรุงเทพมหานครที่นำไปสู่การปฏิบัติที่เป็นจริง

 พ.ศ. 2539  คณะอนุกรรมการจัดทำนโยบายและแผนการศึกษาของเด็กเร่ร่อน สำนักงานการศึกษาแห่งชาติ

พ.ศ. 2540  กรรมการอำนวยการสมาคมประสานองค์กรเอกชนเพื่อการสาธารณสุข (ประเทศไทย)

พ.ศ. 2542  กรรมการอำนวยการศูนย์ช่วยเหลือ เด็ก สตรี ผู้สูงอายุและผู้ด้อยโอกาส สำนักงานสวัสดิการสังคม กรุงเทพมหานคร

พ.ศ. 2542  กรรมการที่ปรึกษา “นิทรรศการศิลปกรรม 72 ศิลปินและการประกวดระบบเทิดพระเกียรติ  ในหลวง 72 พรรษา”

 พ.ศ. 2542  คณะอนุกรรมการโครงการสงเคราะห์เฉพาะราย และให้คำปรึกษาทางโทรศัพท์ ในคณะกรรมการฝ่ายบำบัดรักษา และฟื้นฟูผู้สภาพผู้ติดยาเสพติด

พ.ศ. 2542 คณะกรรมการกำกับโครงการพัฒนาสภาพแวดล้อมชุมชนเมือง ระยะ 2

พ.ศ. 2543 คณะกรรมการอำนวยการเพื่อพิจารณาบทบาทและหน้าที่ของคณะกรรมการบริหารสาธารณสุขของจังหวัด และคณะกรรมการบริหารโรงพยาบาล

พ.ศ. 2543 ได้รับเลือกตั้งให้เป็นสมาชิกวุฒิสภา กรุงเทพมหานคร ด้วยคะแนน 40,228 คะแนน เป็นอันดับ 10 ของสมาชิกวุฒิสภากรุงเทพมหานคร

พ.ศ. 2550 กรรมการกลั่นกรอง นายอำเภอดีเด่น ประจำเขตที่ 4 (ปทุมธานี นนทบุรี นครปฐม พระนครศรีอยุธยา สมุทรสาคร สมุทรสงคราม และ 2550 ประธานสมาพันธ์ประชาธิปไตย

พ.ศ. 2554  ริเริ่มก่อตั้ง มูลนิธิบ้านธารน้ำใจ จังหวัดพังงา

พ.ศ. 2555-ปัจจุบัน ประธานคณะกรรมการกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีกรุงเทพมหานคร

พ.ศ. 2557  ริเริ่มก่อตั้ง มูลนิธิพร้อมใจพัฒนา

พ.ศ. 2559  คณะอนุกรรมการคัดเลืกครูผู้สมควรได้รับพระราชทานรางวัล สมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี จากเขตคลองเตย

พ.ศ. 2562  ผู้ให้คำปรึกษาทางจิตสังคมประจำศาลอาญากรุงเทพใต้

พ.ศ. 2562  ผู้ทรงคุณวุฒิด้านสังคมและการมีส่วนร่วม คณะอนุกรรมการกองทุน หลักประกันสุขภาพเขต

 คลองเตย

พ.ศ. 2564   ผู้อำนวยการโรงพยาบาลสนามท่าเรือคลองเตย (ศูนย์ดูแลผู้ติดเชื้อโควิด-19)

8. ความภาคภูมิใจและรางวัลเกียรติยศที่ได้รับ

8.1 เครื่องราชอิสริยาภรณ์ที่ได้รับ

พ.ศ. 2547 เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)

พ.ศ. 2545 เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)

8.2 เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

พ.ศ. 2565 เครื่องราชอิสริยาภรณ์อาทิตย์อุทัย ชั้นที่ 3 จากรัฐบาลญี่ปุ่น

8.3 รางวัลแห่งความภาคภูมิใจ

พ.ศ. 2517       รับรางวัล เยาวชนดีเด่นแห่งเอเชีย จากสถานีโทรทัศน์ NHK ประเทศญี่ปุ่น

พ.ศ. 2521       รับรางวัล รามอนแม็กไซไซ สาขาบริการชุมชน จากมูลนิธิรามอนแม็กไซไซ ประเทศฟิลิปปินส์

พ.ศ. 2523       รับรางวัล ผู้นำเยาวชนดีเด่นของโลก จากมูลนิธิร็อคกี้เฟลเลอร์ ประเทศอเมริกากา

พ.ศ. 2541       รับรางวัล เพชรงาม สาขาอาชีพสตรีที่อุทิศตนให้สาธารณประโยชน์ จากรายการวิทยุเวทีผู้หญิง

พ.ศ. 2543       นิตยสารกุลสตรีมอบโล่เกียรติยศคัดเลือกให้เป็น “1 ใน 9 ยอดกุลสตรีแห่งปี” ในสายงานสังคมสงเคราะห์

พ.ศ. 2543       นิตยสาร “Bussiness Week” ฉบับเดือนมิถุนายน 2543 เลือกเป็น ”Star of Asia” ในสาขา ผู้นำทางความคิด

พ.ศ.2547        รับรางวัล “สิทธิเด็กโลก” 2 รางวัล ได้แก่ 1. The Children’s world Award และ 2.  The Giodal Friend’s Award จากการลงคะแนนของเด็กๆทั่วโลก     พระราชทานรางวัลโดยสมเด็จพระราชินีซิลเวีย ประเทศสวีเดน

พ.ศ. 2548       รับแต่งตั้งเป็นกรรมการกองทุนในสหประชาชาติ ชื่อ The Board of Trust Fund on Contempory Forms of Slavery     

พ.ศ. 2550       รับรางวัล “สตรีดีเด่นในพระพุทธศาสนา” เนื่องในวันสตรีสากลแห่งสหประชาติ

พ.ศ. 2550      เริ่มรางวัล “ประทีป อึ้งทรงธรรม ฮาตะ ”  เพื่อเชิดชูบุคคล องค์กร ที่มีผลงานด้านการพัฒนาสังคม โดยได้รับการสนับสนุนจากตลาดหลักทรัพย์แห่ง ประเทศไทย

พ.ศ. 2551-ปัจจุบัน ริเริ่มรางวัล “เยาวชนคนดี ต้นแบบของชุมชน ”

พ.ศ. 2555   รับรางวัล “ ตราชั่งทอง ” จากคณะกรรมการสงเคราะห์เด็กและเยาวชน สำหรับสถาน 

พินิจกรุงเทพมหานคร

พ.ศ. 2555   รับรางวัล “ตาราอวอร์ด” หัวใจแม่ หัวใจผู้หญิง หัวใจโพธิสัตว์ จากเสถียรธรรมสถาน

พ.ศ. 2557   รับรางวัล “โล่กำลังสำรองทองคำ” จากหน่วยบัญชาการรักษาดินแดน

พ.ศ. 2557   รับรางวัล “Foreign Minister’s Commendation for FY 2014” จากสถานทูตญี่ปุ่น

ประจำประเทศไทย

พ.ศ. 2557   รับรางวัล “ คนดีศรีสยาม” จากโครงการเฉลิมพระเกียรติองค์ราชัน “รัฐ ราษฎร์ ร่วมใจ ภักดิ์ รักสามัคคี ถวายความดี เพื่อพ่อหลวง” พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ ประทานรางวัล

พ.ศ. 2564   รับเครื่องราชอิสรยาภรณ์ประจำฤดูใบไม้ผลิ พ.ศ. 2564 “The Order of the Rising Sun, Gold Rays with Neck Ribbon”  ในฐานะผู้อุทิศตนเพื่อเด็กด้อยโอกาสและยังส่งเสริมความเข้าใจอันดีระหว่างประเทศไทยกับประเทศญี่ปุ่น จากสมเด็จพระจักรพรรดินารุฮิโตะ ประเทศญี่ปุ่น

พ.ศ. 2565   รับโล่ประกาศเกียรติคุณ “แม่ตัวอย่าง” เขตคลองเตย